زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقهچنانچه فردی ناآشنا با فرهنگ اصطلاحات و اختصارات ITIL به مکالمه‌ی دو فرد متخصص IT گوش دهد، احتمالاً چیز زیادی از حرف‌های آن‌ها متوجه نخواهد شد؛ درست مانند مکالمه‌ی دو فیلسوف که از ادبیات فلسفی خاصی برای بیان مفاهیم فلسفی استفاده می‌کنند و ممکن است مکالمات آن‌ها، برای فرد ناآشنا با مفاهیم فلسفی، غریب و نامفهوم به نظر برسد.
ادراک ما ارتباط مستقیمی با زبان دارد. از این روست که به موازات پیدایش هر علم جدید، اصلاحات و واژگان تخصصی ویژه‌ای برای بیان مفاهیم آن علم ابداع می‌شود که این واژگان و اصطلاحات کم‌کم جای خود را در زبان اهل فن باز می‌کنند و به ادبیات رایج آن حوزه بدل می‌شوند.
فناوری اطلاعات (IT) از این قاعده مستثنی نبوده و در طی این سال‌ها، به مرور واژگان و اصطلاحات تخصصی گوناگونی برای کارکردها، موقعیت‌ها و وظایف خاص این حوزه ابداع شده است. بدیهی است که نه‌تنها علاقه‌مندان و متخصصان IT برای درک بهتر متون تخصصی این حوزه باید اشراف خوب و کاملی بر اصطلاحات و اختصارات ITIL داشته باشند، بلکه همه‌ی فعالان کسب‌وکارهای مرتبط با IT نیز، به منظور برقراری ارتباط با متخصصان برای انجام فعالیت‌های مورد نظرشان، باید دستِ‌کم با پرکاربردترین اصطلاحات و اختصارات ITIL آشنا باشند.
تاکنون، تلاش‌های زیادی برای یکسان‌سازی معادل‌های فارسی اصطلاحات ITIL انجام شده، اما همچنان یکی از مشکلات این حوزه، نبود فرهنگ اصطلاحات و اختصارات ITIL جامع و دقیقی است که همه‌ی متخصصان بر سر آن اجماع داشته باشند.
با توجه به اهمیت موضوع، ما در گروه فناوری پرند بر آن شدیم تا به نحوی مسیر یادگیری اصطلاحات و اختصارات ITIL را برای شما هموارتر کنیم.
رویکرد ما در این بخش، گردآوری آن دسته از اصطلاحات ITIL بوده که بعضاً آن‌ها را بیشتر با اختصاراتشان می‌شناسیم و در مقالات و کتاب‌های گوناگون نیز از این اختصارات بیشتر استفاده شده است. از این رو، در جدول زیر مهم‌ترین و پرکاربردترین اصطلاحات و اختصارات ITIL را به همراه معادل فارسی آن‌ها گردآوری کرده و برای جست‌وجوی راحت‌تر، آن‌ها را بر مبنای حروف الفبا مرتب کرده‌ایم.
گفتنی است که برای یافتن معادل فارسی دقیق‌تر برخی از اصطلاحات ITIL، از کتاب «واژه‌نامه مدیریت خدمات فناوری اطلاعات» انجمن انفورماتیک ایران استفاده شده است.
| معادل فارسی | اختصار | اصطلاح | |
|---|---|---|---|
A |
|||
| توزیع تماس خودکار | ACD |
Automatic Call Distribution |
|
| مدیریت دسترس‌پذیری | AM |
Availability Management |
|
| سامانه اطلاعاتی مدیریت دسترس‌پذیری | AMIS |
Availability Management Information System |
|
| ارائه‌دهنده خدمت نرم‌افزار کاربردی | AS\P |
Application Service Provider |
|
| زمان خدمت توافق‌شده | AST |
Agreed Service Time |
|
B |
|||
| مدیریت تداوم کسب‌وکار | BCM |
Business Continuity Management |
|
| طرح تداوم کسب‌وکار | BCP |
Business Continuity Plan |
|
| تحلیل تأثیر بر کسب‌وکار | BIA |
Business Impact Analysis |
|
| بهین‌روش (به‌روش) مدیریتی | BMP |
Best Management Practice |
|
| مدیریت روابط کسب‌وکار | BRM |
Business Relationship Manager |
|
| مؤسسه استاندارد انگلیس | BSI |
British Standards Institution |
|
C |
|||
| مدل یکپارچه بلوغ و قابلیت | CMMI |
Capability Maturity Model Integration |
|
| سامانه اطلاعاتی مدیریت ظرفیت | CMIS |
Capacity Management Information System |
|
| هزینه سرمایه‌ای | CAPEX |
Capital Expenditure |
|
| هیئت مشاوره تغییر | CAB |
Change Advisory Board |
|
| COBIT | COBIT |
Control Objectives for Information and related Technology |
|
| محصول آماده | COTS |
Commercial Off The Shelf |
|
| مدیریت ظرفیت مؤلفه | CCM |
Component Capacity Management |
|
| تحلیل تأثیر اختلال بر مؤلفه | CFIA |
Component Failure Impact Analysis |
|
| یکپارچه‌سازی سامانه‌های تلفنی و رایانه‌ای | CTI |
Computer Telephony Integration |
|
| قلم پیکربندی | CI |
Configuration Item |
|
| پایگاه | CMDB |
Configuration Management Database |
|
| سامانه مدیریت پیکربندی | CMS |
Configuration Management System |
|
| بهبود مستمر خدمت | CSI |
Continual Service Improvement |
|
| عامل کلیدی موفقیت | CSF |
Critical Success Factor |
|
D |
|||
| تبدیل داده ـ به اطلاعات ـ به دانش ـ به خرد | DIKW |
Data-to-Information-to-Knowledge-to-Wisdom |
|
| کتابخانه رسانه نهایی | DML |
Definitive Media Library |
|
E |
|||
| پشتیبانی اولیه | ELS |
Early Life Support |
|
| هیئت مشاوره تغییر اضطراری | ECAB |
Emergency Change Advisory Board |
|
| مدل قابلیت منبع‌یابی الکترونیکی برای سازمان‌های مشتری | eSCM-CL |
eSourcing Capability Model for Client Organizations |
|
| مدل قابلیت منبع‌یابی الکترونیکی برای ارائه‌دهندگان خدمت | eSCM-SP |
eSourcing Capability Model for Service Providers |
|
F |
|||
| تحلیل درخت خرابی | FTA |
Fault Tree Analysis |
|
I |
|||
| مدیریت امنیت اطلاعات | ISM |
Information Security Management |
|
| سامانه مدیریت امنیت اطلاعات | ISMS |
Information Security Management System |
|
| فناوری اطلاعات | IT |
Information Technology |
|
| پاسخ صوتی محاوره‌ای | IVR |
Interactive Voice Response |
|
| نرخ بازگشت داخلی | IRR |
Internal Rate of Return |
|
| سازمان بین‌المللی استاندارد | IOS |
International Organization for Standardization |
|
| سازمان استانداردهای بین‌المللی | ISO |
International Standards Organization |
|
| ارائه‌دهنده خدمت اینترنتی | ISP |
Internet Service Provider |
|
| مدیریت تداوم خدمت فناوری اطلاعات | ITSCM |
IT Service Continuity Management |
|
| مدیریت خدمات فناوری اطلاعات | ITSM |
IT Service Management |
|
| انجمن مدیریت خدمات فناوری اطلاعات | itSMF |
IT Service Management Forum |
|
| گروه هدایت فناوری اطلاعات | ISG |
IT Steering Group |
|
K |
|||
| شاخص کلیدی عملکرد | KPI |
Key Performance Indicator |
|
| دادگان خطاهای شناخته‌شده | KEDB |
Known Error Database |
|
L |
|||
| خط خدمت | LOS |
Line Of Service |
|
| محیط اجرایی | LE |
Live Environment |
|
M |
|||
| سامانه اطلاعات مدیریت | MIS |
Management Information System |
|
| مدیریت ریسک | Mـo_R |
Management of Risk |
|
| میانگین زمان بین دو اختلال | MTBF |
Mean Time Between Failures |
|
| میانگین زمان بین دو رخداد خدمت | MTBSI |
Mean Time Between Service Incidents |
|
| متوسط زمان تعمیر | MTTR |
Mean Time to Repair |
|
| متوسط زمان بازیابی خدمت | MTRS |
Mean Time to Restore Service |
|
N |
|||
| ارزش فعلی خاص | NPV |
Net Present Value |
|
O |
|||
| مخارج عملیاتی | OPEX |
Operational Expenditure |
|
| توافقننامه سطح عملیات | OLA |
Operational Level Agreement |
|
P |
|||
| الگوی فعالیت کسب‌وکار | PBA |
Pattern of Business Activity |
|
| طرح‌ریزی ـ اجرا ـ بررسی ـ اقدام (چرخه دمینگ) | PDCA |
Plan-Do-Check-Act |
|
| بازنگری پس از پیاده‌سازی | PIR |
Post-Implementation Review |
|
| پیش‌نیاز موفقیت | PFS |
Prerequisite For Success |
|
| PRINCE2 | PRINCE2 |
PRojects IN Controlled Environments |
|
| پیکره دانش مدیریت پروژه | PMBOK |
Project Management Body of Knowledge |
|
| مؤسسه مدیریت پروژه | PMI |
Project Management Institute |
|
| دفتر مدیریت پروژه | PMO |
Project Management Office |
|
| قطع خدمت پیشبینیشده | PSO |
Projected Service Outage |
|
Q |
|||
| تضمین کیفیت | QA |
Quality Assurance |
|
| سامانه مدیریت کیفیت | QMS |
Quality Management System |
|
R |
|||
| هدف نقطه بازیابی | RPO |
Recovery Point Objective |
|
| هدف زمان بازیابی | RTO |
Recovery Time Objective |
|
| درخواست تغییر | RFC |
Request For Change |
|
| بازگشت دارایی | ROA |
Return On Assets |
|
| بازگشت سرمایه | ROI |
Return On Investment |
|
| تحلیل علت ریشه‌ای | RCA |
Root Cause Analysis |
|
S |
|||
| سوکس | SOX |
(Sarbanes-Oxley (US law |
|
| سامانه اطلاعاتی مدیریت امنیت | SMIS |
Security Management information system |
|
| جداسازی مشکلات | SOC |
Separation Of Concerns |
|
| ضابطه پذیرش خدمت | SAC |
Service Acceptance Criteria |
|
| مدیریت پیکربندی و دارایی خدمت | SACM |
Service Asset and Configuration Management |
|
| مدیریت ظرفیت خدمت | SCM |
Service Capacity Management |
|
| بسته طراحی خدمت | SDP |
Service Design Package |
|
| تحلیل اختلال خدمت | SFA |
Service Failure Analysis |
|
| طرح بهبود خدمت | SIP |
Service Improvement Plan |
|
| سامانه مدیریت دانش خدمت | SKMS |
Service Knowledge Management System |
|
| توافقنامه سطح خدمت | SLA |
Service Level Agreement |
|
| مدیریت سطح خدمت | SLM |
Service Level Management |
|
| بسته سطح خدمت | SLP |
Service Level Package |
|
| نیازمندی سطح خدمت | SLR |
Service Level Requirement |
|
| هدف نگهداری خدمت | SMO |
Service Maintenance Objective |
|
| مدیریت سبد خدمات | SPM |
Service Portfolio Management |
|
| رابط ارائه‌دهنده خدمت | SPI |
Service Provider Interface |
|
| نقطه اختلال یکتا | SPOF |
Single Point Of Failure |
|
| مدیریت دارایی نرم‌افزاری | SAM |
Software Asset Management |
|
| رویه‌های عملیاتی استاندارد | SOP |
Standard Operating Procedure |
|
| بیانیه نیازمندی‌ها | SOR |
Statement of Requirements |
|
| سامانه اطلاعاتی مدیریت قرارداد و تأمین‌کننده | SCMIS |
Supplier and Contract Management Information System |
|
T |
|||
| مشاهدات فنی | TO |
Technical Observation |
|
| شرایط مرجع | TOR |
Terms Of Reference |
|
| هزینه کل مالکیت | TCO |
Total Cost of Ownership |
|
| هزینه کل بهره‌برداری | TCU |
Total Cost of Utilization |
|
| مدیریت کیفیت جامع | TQM |
Total Quality Management |
|
U |
|||
| قرارداد زیربنایی | UC |
Underpinning Contract |
|
| نمای کاربر | UP |
User Profile |
|
V |
|||
| ارزش سرمایه‌گذاری | VOI |
Value On Investment |
|
| کارکرد حیاتی کسب‌وکار | VBF |
Vital Business Function |
|
W |
|||
| کار در حال پیشرفت | WIP |
Work In Progress |
|
