زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقهپیش از پرداختن به چیستی و اهمیت تحلیل تأثیر بر کسب و کار (Business Impact Analysis)، اجازه دهید موضوع را ابتدا با طرح پرسشی از شما آغاز کنم.
شما ادعا می‌کنید که خدماتتان را می‌شناسید و فعالیت‌هایتان با کسب و کارهایی که به آن‌ها خدمات ارائه می‌کنید، همسو و منطبق است. اما، آیا می‌دانید که چگونه خدمات فناوری اطلاعات شما خدمات آن کسب و کارها را پشتیبانی می‌کند؟ یا کدام خدمات فناوری اطلاعاتِ شما پشتیبان تک‌تک خدمات آن کسب و کارهاست؟ به بیان دیگر، وقتی یک خدمت خاص IT از کار می‌افتد، کدامیک از خدمات کسب و کار (و کاربرانش) تحت‌تأثیر قرار خواهند گرفت؟ سؤال سختی است، نه؟
جالب است که بدانید شرط پاسخگویی به این پرسش‌ها، اجرای فرآیند تحلیل تأثیر بر کسب و کار است. چراکه فقط از این طریق می‌توانید اثرات بالقوه‌ی به‌وجود آمدن یک وقفه در عملیات خدمت‌رسانی خود را تعیین و ارزیابی کنید.
تحلیل تأثیر بر کسب و کار (BIA) چیست؟
BIA مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که به شما در درک خدمات کسب و کار، اهمیت و وابستگی‌هایشان کمک می‌کند. BIA بخشی از یک برنامه‌ی بهبود در زمان وقوع یک بحران است. با اجرای آن، می‌توانید هزینه‌های ناشی از انواع بحران‌ها (مانند از دست دادن سود، از دست دادن کارکنان، داده‌ها، تجهیزات و…) را شناسایی کنید، اهمیت اجزای کسب و کار را اندازه‌گیری کنید و بودجه‌ی مناسب برای بهبود و نگهداری از آن‌ها را پیشنهاد کنید. به محض این که متدولوژی خود را در تحلیل تأثیر بر کسب و کار توسعه دهید، می‌توانید از آن به عنوان ابزار مفیدی برای درک کسب و کار و اهمیت بالای خدمات فناوری اطلاعات استفاده کنید.
درک خدمات شما برای خودتان ساده به نظر می‌رسد. بی‌شک، کسانی ممکن است بگویند افرادی که خدمات فناوری اطلاعات را راه‌اندازی می‌کنند، می‌توانند خدماتش را هم درک کنند. اما، منظور من این نیست که این خدمات چه کاری انجام می‌دهند یا چه توانایی فنی‌‌‌ای دارند. منظور من این است که این خدمات فناوری اطلاعات چگونه کسب و کار مشتری را پشتیبانی می‌کنند، یعنی کدام خدمات کسب و کار را؟ برای نمونه، یک خدمت «ساده» مانند ذخیره‌سازی را در نظر بگیرید. ذخیره‌سازی، در حکم یک خدمت، خدمات بسیارِ دیگری (مانند سیستم بایگانی کردن، ایمیل، خدمات همکاری، برنامه‌ریزی منابع انسانی (ERP) و غیره) را پشتیبانی می‌کند. و شکست یا ناتوانی در خدمات ذخیره‌سازی، خدمات بسیار دیگری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
برخی از خدماتی که در بالا به آن‌ها اشاره شد می‌توانند حیاتی باشند. این نشان‌دهنده‌ی اهمیتِ آن خدمت فناوری اطلاعات برای آن کسب و کار است. این اهمیت می‌تواند به صورت مالی یا غیرمالی نمود پیدا کند (برای مثال، قطعیِ مکرر سیستم مرکزی یک بانک می‌تواند سبب ریزش مشتریان شده و مشتریان را به سمت بانک دیگری سوق دهد).
نقش BIA در تعیین کارکردهای حیاتی کسب و کار
تحلیل تأثیر بر کسب و کار روش فوق‌العاده‌ای برای تعیین کارکردهای حیاتی کسب و کار (VBF) است؛ یعنی آن بخش از فرآیندهای کسب و کارها که برایشان حیاتی است.
در حین اجرای BIA مهم است که وابستگی‌های خدمات کسب و کار به منابع، فرآیندها، سایر خدمات کسب و کار، خدمات فناوری اطلاعات مرتبط و غیره را در نظر داشته باشید. از آنجا که BIA برای مدیریت تداوم خدمات فناوری اطلاعات (ITSCM) به مثابه ورودی است، چنانچه به نحو مؤثری اجرا شود مبنای دقیق و استواری برای تعریف الزامات تداوم خدمات فناوری اطلاعات فراهم می‌کند. به علاوه، می‌تواند ظرفیت و الزامات دسترس‌پذیری برای خدمت را مشخص کند. برای مثال، خدمات بانکداری متمرکز (Core Banking Service) را در نظر بگیرید. تحلیل تأثیر بر کسب و کار، خدمات بانکداری متمرکز را به عنوان یک کارکرد حیاتی کسب و کار تعریف می‌کند و الزاماتی مانند بار کاری (مانند تعداد معاملات) یا دسترس‌پذیری (مانند بهبود فوری به عنوان گزینه‌ای برای تأمین دسترسی‌های موردنیاز) را تعیین می‌کند.
به صورت کلی، تحلیل تأثیر بر کسب و کار یکی از مراحل مهم یک طرح تداوم کسب و کار است که تمرکز آن بر پیامدهای وقفه‌ای است که در کارکردهای حیاتی کسب و کار اتفاق می‌افتد و می‌کوشد هزینه‌های مالی و غیرمالی ناشی از وقوع یک رخداد یا فاجعه را ارزیابی کند.
محتوای تحلیل تأثیر بر کسب و کار
هیچ فهرستی برای محتوای تحلیل تأثیر بر کسب و کار وجود ندارد. نکته اینجاست که در محتوای آن، باید پیامدهای عدم دسترسی به خدمات فناوری اطلاعات (یا در دسترس بودن بخشی از آن) مشخص شود.
اجازه بدهید به چند نکته در مورد محتوای BIA اشاره کنم:
- پیامدها: پیامدها را تا جای ممکن با جزئیات شرح دهید. اگر بتوانید از منظر مالی هم بیانش کنید که عالی است (برای مثال، از دست دادن سود). اما، توضیحات دیگری هم هستند که می‌توانند بسیار راهگشا باشند. مانند میزان کاهش مشتریان، الزامات قانونی نقض‌شده و غیره.
- تحلیل خدمات فناوری اطلاعات: ارتباط بین خدمات کسب و کار و خدمات فناوری اطلاعات را مشخص کنید.
- تعریف تداوم خدمت: در صورت در دسترس نبودن خدمت، حداقل سطح خدمت (Service Level) و زمان رسیدن به این سطح و نیز، حداکثر زمان قطعی قابل قبول را مشخص کنید؛
- اولویت‌بندی: اولویت‌های مربوط به چگونگی بازیابی خدمات فناوری اطلاعات را تعیین کنید. با کسب و کارها صحبت کنید و اجازه دهید آن‌ها اولویت‌های خدمات کسب و کارشان را به شما بگویند. اگر ارتباط بین خدمات کسب و کار و خدمات فناوری اطلاعات را بدانید، فهرست اولویت‌های خدمات فناوری اطلاعات آن‌ها را به دست خواهید آورد.
- منابع: منابع را (دست‌کم) برای کارکردهای حیاتی کسب و کار و سایر خدمات مهم تعریف کنید.
ارزش BIA
تحلیل تأثیر بر کسب و کار رویکرد شما به مدیریت تداوم خدمات فناوری اطلاعات را مشخص خواهد کرد. اگر برخی خدمات برای کسب و کار سازمانی حیاتی هستند، شما باید به روش طرح تداوم خدمات فناوری اطلاعات با آن رفتار کنید (اساساً به همین علت است که BIA دارید). اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. تحلیل تأثیر بر کسب و کار باید تا جای ممکن، هرچه سریع‌تر، در مرحله‌ی طراحی خدمت (براساس ITIL) از چرخه‌ی حیات خدمت اجرا شود. این بدین معنی است که BIA ورودی ارزشمندی برای سایر فرآیندها (مانند مدیریت ظرفیت، مدیریت دسترس‌پذیری، مدیریت امنیت اطلاعات، مدیریت سطح خدمت) است. حتی فراتر از مرحله‌ی طراحی خدمت (Service Design)؛ در مدیریت رخداد ممکن است فرآیندی تغییر کند که قبلاً در مورد خدمات فناوری اطلاعاتِ مرتبط با کارکردهای حیاتی کسب و کار، در برخورد با رخدادها، استفاده می‌شده است.
اساساً تحلیل تأثیر بر کسب و کار یکی از راه‌های یکپارچه‌سازی خدمات فناوری اطلاعات با کسب و کارهاست. یعنی از این طریق، فناوری اطلاعات با خدمات کسب و کارها و نحوه‌ی پشتیبانی از آن‌ها بیشتر آشنا خواهد شد. فناوری اطلاعات معمولاً دارای نوعی از مدیریت تداوم خدمات کسب و کار است. اما، تجربه به من می‌گوید که کسب و کارها به ندرت مدیریت تداومشان را مستند می‌کنند. و مدیریت تداوم کسب و کار (Business Continuity Management) باید با مدیریت تداوم خدمات فناوری اطلاعات یکپارچه شده و به مثابه محرکی برای طرح‌های تداوم خدمات فناوری اطلاعات و فعالیت‌ها عمل کند. تحلیل تأثیر بر کسب و کار غالباً بین مدیریت تداوم کسب و کار و مدیریت تداوم خدمات فناوری اطلاعات برقرار است؛ از ورودی‌های مدیریت تداوم کسب و کار استفاده می‌کند و خروجی‌هایی در مدیریت تداوم خدمات فناوری اطلاعات ایجاد می‌کند.
به تناسب تغییر شرایط کسب و کارها، فعالیت‌ها و فرآیندهای فناوری اطلاعات مرتبط با آن‌ها نیز تغییر می‌کند. درنتیجه، BIA یک سند زنده است و ارتباط زنده‌ای بین کسب و کار و خدمات فناوری اطلاعات برقرار می‌کند. «زنده» در اینجا به معنی چابک، پاسخ‌گو و فعال نیز است. بنابراین، استفاده‌ی معقول و منطقی از تحلیل تأثیر بر کسب و کار می‌تواند به شما در درک، هم‌ترازی و یکپارچگی بین فناوری اطلاعات و خدمات کسب و کار کمک کند.
منبع: advisera.com
اگر به مباحث کاربردی و اخبار فناوری اطلاعات علاقه‌مندید می‌توانید آدرس ایمیلتان را در فوتر سایت (عضویت در خبرنامه) بنویسید تا شما را در جریان آخرین مطالب گروه فناوری پرند قرار دهیم.
