چرا داده‌ها در صنعت پرداخت نقشی حیاتی دارند؟

داده‌ها بخش مهمی از صنعت پرداخت هستند و در طی یک معامله‌ی پرداخت، در نقاط مختلف، جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل می‌شوند. داده‌ها در صنعت پرداخت نقشی حیاتی دارند. چون اطمینان می‌دهند که پرداخت‌ها به مقصد مورد نظر خود می‌رسند. همچنین، کلید امنیت مشتری و نوآوری‌های سیستم هستند.

در دنیای امروز، برای رهبران کسب‌وکارها، تصمیم‌‌‌گیری به چالشی اساسی بدل شده است. چراکه هر تصمیم می‌تواند روی هزاران نفر تأثیر بگذارد و پای میلیون‌ها تومان پول وسط است. بنابراین، تنها چیزی که در عصر تحول دیجیتال، رهبران می‌توانند‌ هنگام تصمیم‌گیری‌ها به آن اعتماد کنند داده‌ها هستند.

تعریف داده‌ در صنعت پرداخت

داده‌ها در صنعت پرداخت شامل کلیه‌ی اطلاعاتی هستند که در فرآیند ارائه‌ی خدمات پرداخت به کاربران نهایی، توسط PSPها و سایر نهادها، جمع‌آوری می‌شوند. این شامل داده‌هایی است که به منزله‌ی بخشی از ارائه‌ی خدمات اصلی پرداخت به کاربران نهایی و «داده‌های جانبی» ارائه می‌شود. داده‌های پرداخت را می‌توان به روش‌های مختلفی به‌دست آورد، ازجمله داده‌هایی که کاربر نهایی آن‌ها را فعالانه (Actively) ارائه می‌کند و داده‌هایی که منفعلانه (Passively) به دست می‌آیند. روش‌های مختلفی هم برای طبقه‌بندی داده‌های پرداخت وجود دارد، ازجمله طبقه‌بندی براساس قابلیت شناسایی موضوع داده (اعم از شخصی یا غیرشخصی بودن داده‌ها). و اینکه آیا داده‌ها مربوط به اطلاعاتی درباره‌ی یک معامله‌ی فردیِ خاص هستند یا شامل مجموعه‌ای از داده‌های مربوط به چندین معامله می‌شوند.

انواع داده‌ها‌ در صنعت پرداخت

در ارائه‌ی خدمات پرداخت به مشتریان، شرکت‌های صنعت پرداخت (PSPs) و دیگر نهادها (مانند ارائه‌دهندگان شخص ثالث یا ارائه‌دهندگان اطلاعات حساب مشتری (AISPs)) می‌توانند طیف وسیعی از اطلاعات را در مورد مشتریان شرکتی و خرده‌فروشی‌ خود، ضبط و نگهداری کنند. ما در این مقاله، داده‌ها را در صنعت پرداخت به دو دسته‌ی کلی تقسیم کرده‌ایم، هرچند که صرفاً به این‌ دسته‌ها محدود نمی‌شوند:

• مجموع اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط PSPها و سایر ارائه‌دهندگان شخص ثالث، در روند ارائه‌ی خدمات پرداخت به کاربران نهایی.
• «داده‌های جانبی» که اغلب همانطور که پرداخت در حال پردازش است، جمع‌آوری می‌شوند.‌

داده‌های پرداخت جمع‌آوری‌شده هنگام ارائه‌ی خدمات اصلی پرداخت

داده‌های پرداخت را می‌توان با استفاده از خدمات اصلی پرداختی که در زیر آورده شده، جمع‌آوری کرد:

• پرداخت نقدی و اعتباری
• پرداخت با کارت بانکی
• پرداخت از طریق تلفن همراه
• پرداخت با کیف‌پول دیجیتال
• چک
• معاملات دستگاه‌های خودپرداز

ازجمله انواع اطلاعاتی که می‌توان از طریق استفاده‌ی کاربر نهایی از این خدمات پرداخت جمع‌آوری کرد، عبارت‌ است از:

• مشخصات فردی یا هویت پرداخت‌کنندگان، مانند نام و شماره تلفن و آدرس ایمیل آن‌ها
• مرتب کردن کُد و شماره‌حساب پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده‌ی وجه
• اطلاعات مرجع برای پرداخت
• تاریخ و زمان پرداخت
• شماره‌ی کارت (PAN) برای معاملات کارت

داده‌های جانبی

در ارائه‌ی خدمات پرداخت، PSP‌ها و سایر نهادهای پرداخت می‌توانند اطلاعات اضافی‌ای نیز بگیرند که همیشه برای پردازش پرداخت لازم نیست. چنین داده‌های جانبی‌ای می‌توانند مربوط به یک معامله‌ی واحد یا مجموعه‌ای از معاملات باشند که شامل موارد زیر است:

• محلی که پرداخت انجام شده است
• اطلاعات مربوط به کانال پرداختی
• اطلاعات خاص در مورد دستگاه‌هایی که پرداخت از طریق آن‌ها، انجام شده است (برای مثال، شماره‌های شناسایی دستگاه تلفن همراه، آدرس‌های IP و کوکی‌ها برای پرداخت‌های آنلاین)
• داده‌های کاربردی مانند تعداد دفعات ورود به حساب بانکی آنلاین / حساب‌های پرداخت یا تلفن همراه

چگونه از داده‌ها در صنعت پرداخت استفاده می‌شود؟

داده‌ها به چندین روش می‌توانند برای صنعت پرداخت، ارزش اقتصادی ایجاد کنند. این موارد شامل فروش داده‌های خام، بینش‌های به‌دست‌آمده از تجزیه و تحلیل داده‌ها و کاربرد این بینش‌هاست. شرکت‌های فعال در صنعت پرداخت و سایر نهادها نیز ار داده‌های پرداخت برای مقاصد مختلفی، مانند آنچه در ادامه آورده‌ایم، استفاده می‌کنند:

• ارائه‌ی محصولات و خدمات شخصی
• توسعه و بهبود محصولات و خدمات
• شناسایی فرصت‌های فروش متقابل
• تهیه و فروش گزارش‌های آماری
• کشف و جلوگیری از کلاهبرداری
• انطباق با رگولاتورها

سه روش کلی برای ایجاد ارزش از داده‌ها در صنعت پرداخت وجود دارد. بر این مبنا، در ادامه، نحوه‌ی استفاده از داده‌های پرداخت را در این سه روش کلی بررسی می‌کنیم:

• فروش داده‌های خام
• بینش حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها
• کاربرد بینش‌ها

انواع کاربرد داده‌های پرداخت توسط PSPها و سایر سازمان‌ها

بینشِ به‌دست آمده از داده‌های پرداخت می‌تواند هم به نفع سازمان‌هایی باشد که آن‌ها را جمع‌آوری می‌کنند و هم به نفع کاربران نهایی. در ادامه، مزایای اصلی آن را بررسی می‌کنیم.

ارائه‌ی محصولات و خدمات شخصی

بانکداری شخصی (Personalised banking) به لطف بینش به‌دست آمده از داده‌ها، روزبه‌روز در حال افزایش است. برای مثال، بازاریابی می‌تواند با توجه به رفتار خاص هر فرد، هدف‌گذاری شود. احتمال تأثیرگذاریِ این نوع بازاریابی از بازاریابیِ مبتنی بر آمارهای عمومی بیشتر است، زیرا در این گروه‌های گسترده، می‌توان تنوع زیادی در نگرش و رفتار افراد ایجاد کرد.

شرکت‌های فعال در صنعت پرداخت می‌توانند از داده‌های پرداخت برای تهیه و مدیریت خدمات خود استفاده کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند از این داده‌ها برای ساختن نمایه‌های مشتری استفاده کنند که با دقت بیشتری عادات و ترجیحات مشتریان را منعکس می‌کند. این به PSPها این امکان را می‌دهد که با ارائه‌ی بهتر محصولات و خدمات خود، سطح رضایتمندی و تقاضای مشتریانشان را افزایش دهند. برای مثال، برخی از PSPها داده‌ها را با مشتریان به اشتراک می‌گذارند تا به آن‌ها در درک رفتار و صرفه‌جویی در هزینه‌هایشان کمک کنند.

توسعه و بهبود محصولات و خدمات

شرکت‌های پرداخت الکترونیک می‌توانند از داده‌های پرداخت برای نوآوری و بهبود محصولات و خدمات خود استفاده کنند. این به نفع کاربران نهایی هم است. زیرا منجر به کیفیت بهتر خدمات، انتخاب‌های بیشتر مشتریان و قیمت‌های پایین‌تر می‌شود. همچنین شرکت‌ها را تشویق به رقابت می‌کند.

شرکت‌های پرداخت الکترونیک می‌توانند از داده‌های پرداخت برای تشخیص میزان برآورده کردن تقاضای بازار استفاده کنند و محصولات و خدمات خود را برای پاسخگویی به این هدف توسعه دهند. همچنین، با رقابت‌پذیری بیشتر بازارها و پیچیدگی تجزیه و تحلیل داده‌ها، شرکت‌ها می‌توانند عملکرد محصول و رضایت مشتری را به نحو مؤثرتری ردیابی کنند. این امر، به ویژه برای شرکت‌هایی که در حال توسعه‌ی محصولات و خدمات خود هستند، بسیار ارزشمند خواهد بود. همچنین، به شرکت‌ها کمک می‌کند تصمیم بگیرند که آیا باید به تولید محصولاتی که ریسک بالایی دارند، ادامه دهند یا خیر.

شناسایی فرصت‌های فروش متقابل

شرکت‌های پرداخت الکترونیک می‌توانند از بینش حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌های پرداخت برای فروش متقابل محصولات و خدماتی استفاده کنند که مبتنی بر پرداخت نیستند. برای مثال، PSPها می‌توانند داده‌های یک فرد را (در صورت لزوم، با رضایت او) با بخش مربوط به وام یا بیمه‌ی او به اشتراک بگذارند که بتوانند پس از این کار، محصولات خود را به آن‌ها بفروشند.

کشف و جلوگیری از کلاهبرداری

شرکت‌های پرداخت الکترونیک و سایر سازمان‌های فعال در صنعت پرداخت می‌توانند با استفاده از داده‌های پرداخت، معاملات مشکوک را با هدف جلوگیری از تقلب، شناسایی کنند. برخی از PSPها در حال حاضر می‌توانند با استفاده از یادگیری ماشینی (Machin Learning) تجزیه و تحلیل داده‌ها را در زمان واقعی انجام دهند.

تهیه و فروش گزارش‌های آماری

برخی از شرکت‌های پرداخت از داده‌های پرداختی که جمع‌آوری می‌کنند، برای تهیه‌ی گزارش‌های بدون نام، برای استفاده‌ی داخلی یا فروش به اشخاص ثالث (در صورت رعایت قوانین محافظت از داده‌ها) استفاده می‌کنند. این به آن‌ها امکان می‌دهد که پیام‌های هدفمندی را براساس معاملات قبلی کارت خود، به مشتریان موجود یا بالقوه، ارسال کنند. برای افراد مورد هدف، در ازای تخفیف و سایر مشوق‌ها، آگهی‌های تبلیغاتی ارسال می‌شود.

انطباق با رگولاتورها

شرکت‌های پرداخت می‌توانند از داده‌های جمع‌آوری‌شده برای بررسی‌های نظارتی (برای مثال، مبارزه با پولشویی، مقررات انتقال وجه، قانون انطباق مالیاتی) و اطمینان از انطباق با مقررات استفاده کنند. برای مثال، از یادگیری ماشینی برای بررسی اینکه کدام داده بیشترین تأثیر و بیشترین ارزش را دارد استفاده می‌شود. این را می‌شود براساس الزامات GDPR دسته‌بندی کرد و سپس فقط به ذی‌نفعان داخلی مناسب نشان داد. این کار می‌تواند به اطمینان از انطباق با قوانین حریم خصوصی داده‌ها و همچنین ساده‌سازی کار سازمان‌ها کمک کند.

نقش داده‌ها در حرکت به سوی توسعه

سال‌هاست که مدیریت و تجزیه و تحلیل داده‌ها در عملیات عمومی، نقش انکارناپذیری در رشد و بهبود و شناسایی متغیرهایی دارد که در ایجاد استراتژی برای کسب‌وکارها نقش اساسی دارند. این نقش روزبه‌روز در حال پررنگ‌تر شدن است و رهبران کسب و کارها باید در آینده، نقش اطلاعات و داده‌ها را بیش از همیشه جدی بگیرند.

صنعت پرداخت به سرعت در حال تغییر و توسعه است و داده‌ها در این پیشرفت‌ها نقشی اساسی دارند. تغییرات در این صنعت، شامل پیشرفت‌های فناوری، تغییر در رفتار کاربر نهایی و فرصت‌های ایجادشده توسط روش‌های پرداخت دیجیتال است. همچنین، الزامات و سیاست‌های مهمی نیز وجود دارند که همه‌ی این‌ها تأثیر قابل توجهی بر نحوه‌ی جمع‌آوری، پردازش و به اشتراک‌گزاری داده‌ها می‌گذارند. این تأثیرات منجر به ایجاد فرصت‌هایی برای مدل‌های جدید تجاری خواهد شد که متکی به بهبود دسترسی به ورودی‌ها هستند. همچنین، زمینه‌ی محافظت مؤثرتر از مردم و مشاغلِ استفاده‌کننده از سیستم‌های پرداخت، مانند کشف بهتر جرائم مالی را فراهم می‌کند.

منابع

www.psr.org.uk

www.entrepreneur.com